"Với tiền bạc, với quyền lực, chúng ta có thể mang đến những nụ cười nào đó, nhưng đấy là những nụ cười giả tạo, chứ không phải là những thứ chân thành.  Bất chấp, cho dù chúng ta nghèo hay giàu, có học vấn hay không học vấn ngay từ lúc sinh ra chúng ta đã được trang bị với những khả năng hữu ích tích cực vô biên này ở đây (chỉ vào ngực) rồi...

 ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA
PHÁT BIỂU TẠI LỄ TRAO GIẢI TEMPLETON 2012
Tác giả:  Đức Đạt Lai Lạt Ma
Chuyển ngữ: Tuệ Uyển

Thưa quý lãnh đạo tâm linh kính mến, quý vị lãnh đạo tổ chức Templeton quý mến và dĩ nhiên là những người anh em trên căn bản nhân loại thân mến!

Ngôi đền nổi tiếng này, một ngôi đền lịch sử với những khuôn mặt thời đại, với những nụ cười mĩm.  Mặc dù tôi không thấy từng khuôn mặt của mỗi người, nhưng dường như là không có khuôn mặt nào biểu lộ một sự sân hận hay không vui nào đấy.

Tôi là một con người.  Từ lúc sinh ra chúng ta được trang bị tình cảm con người.  Ở đây tôi thấy vài trăm người, có lẻ là khác nhau về chủng tộc, khác nhau về tôn giáo, khác nhau về khuôn mặt, nhưng đấy là trình độ thứ yếu.  Trình độ căn bản, chúng ta cũng là những con người giống nhau về tinh thần, cảm xúc và thân thể, chúng ta giống nhau.  Không có sự ngăn cách.  Tôi luôn luôn cảm thấy, nếu chúng ta chạm đến trình độ nền tảng, chúng ta ta là những con người giống nhau.  Khó mà có lý do đề tranh cải, để đấu đá lẫn nhau; nhưng chúng ta thường quên lãng điều ấy.  Chúng ta quan tâm đến trình độ thứ yếu của những khác biệt.  Việc ấy tạo ra nhiều rắc rối. 

Nên ở đây là một con số lớn, ở một nơi thiêng liêng, tôi nghĩ là tròn đầy tình cảm con người, lòng từ bi của con người, nên tôi thật là sung sướng.  Bất cứ khi nào tôi thuyết giảng, tôi luôn luôn liên hệ đến những anh chị em, không kể danh xưng hay vị thế, tôi không biết, và tôi không nhớ, và đôi khi khó khăn phát âm - rất khó - nên tôi thích dùng chữ anh chị em, như thế đơn giản hơn, ý nghĩa nhiều hơn. 

Tôi xin phép cho tôi đội chiếc kết của tôi.  Cái này (cười).  Bởi vì nhiều ánh sáng quá (cười).  Cái này không phải nón đỏ, nón đen, nón xanh hay nón trắng mà chỉ đơn giản là chiếc nón thực tiển (cười).

Trước nhất, tôi muốn cảm ơn tổ chức đã chọn tôi là người được trao giải năm nay.

Tôi không phải là một con người đặc biệt.  Như tôi đã đề cập trước đây.  Chúng ta là giống nhau.  Có lẻ tôi là  người có cơ hội để thực hiện những sự tu tập và cũng để chia sẻ những kinh nghiệm của tôi với nhiều người hơn .  Đấy là cội nguồn thiết yếu của sự tĩnh lặng tâm hồn căn cứ trên lòng tự tin.  Và lòng tự tin phát triển sự cởi mở tâm hồn quan tâm đến những  người khác như những anh chị em con người.  Sự cảm nhận ấy làm tiêu tan phân cách.  Tất cả chúng ta cùng là những con người giống nhau, một loài người.  Ngay cả những kẻ tạo ra rắc rối cũng ở trong loài người ấy.  Việc ấy cho chúng ta lòng tự tin.  Lòng tự tin làm giảm thiểu sợ hãi, băn khoăn và một cách chính yếu bởi vì nhờ lòng tự tin chúng ta có thể hành động một cách tử tế, trung thực và chân thành.  Qua cách ấy, chúng ta có thể phát triển một không khí mà ở đấy chúng ta có thể phát triển sự tin cậy.  Và điều ấy giảm thiểu sợ hãi, băn khoăn, và cô đơn.  Bất kể là người có tín ngưỡng hay không tín ngưỡng , đấy là nhân tố chìa khóa cho một đời sống hạnh phúc và cũng là một thân thể khỏe mạnh, và cũng là cách tốt nhất để thêm bạn, thêm những nụ cười.

Với tiền bạc, với quyền lực, chúng ta có thể mang đến những nụ cười nào đó, nhưng đấy là những nụ cười giả tạo, chứ không phải là những thứ chân thành.  Bất chấp, cho dù chúng ta nghèo hay giàu, có học vấn hay không học vấn ngay từ lúc sinh ra chúng ta đã được trang bị với những khả năng hữu ích tích cực vô biên này ở đây (chỉ vào ngực) rồi.  Tôi có cơ hội đạo đức để thực tập những điều ấy là bởi vì cuộc đời của tôi đã trải qua những khó khăn, nên bất cứ khi nào có cơ hội tôi luôn luôn chia sẻ với mọi người theo kinh nghiệm của riêng tôi.  Vì thế, quý vị thấy, phần thưởng của quý vị, tôi xem như sự công nhận cho những đóng góp nhỏ nhoi nổi bật của tôi cho sự cải thiện của nhân loại.  Hãy bắt đầu từ trình độ cá nhân, trình độ gia đình, rồi thì là trình độ cộng đồng.  Cách ấy.

Nên bây giờ ở đây, tôi nghĩ là vài trăm người - mỗi người có một số thân hữu, chúng ta có thể nhân lên thành mười nghìn người.  Qua cách ấy là một trăm nghìn người.  Vậy thì xin hãy chia sẻ, hãy làm rõ ràng, về nguồn gốc tĩnh lặng căn bản của tâm hồn, nguồn gốc của một đời sống vui tươi, không phải tùy thuộc trên tiền bạc, không phải lệ thuộc trên quyền lực, nhưng phụ thuộc trong những phẩm chất nội tại.  Điều ấy chúng ta đã được trang bị tốt đẹp từ lúc mới sinh ra.  Nên xin hãy làm cho hiểu biết khả năng to lớn của chúng ta trong chính chúng ta.  Đấy là những gì tôi muốn nói với quý vị.

Vả rồi thì, sự hòa hiệp tôn giáo.  Tôi là Phật tử, ở trình độ thứ yếu, tôi là Phật tử, tôi là người Tây Tạng.  Bởi vì ngày nay đây là một sự xung đột nào đó - mặc dù tôi nghĩ nguyên nhân chính, là những nguyên nhân kinh tế, nguyên nhân quyền lực, nhưng thông thường là nhân danh tôn giáo.  Nên đôi khi chính tự tôn giáo đã trở thành nhân tố của việc chia cách và tạo nên rắc rối; việc tạo nên ngay cả xung đột.  Thật buồn làm sao.  Cho rằng những việc tranh cải, giết chóc do tiền bạc là có thể hiểu được, do quyền lực là có thể hiểu được.  Nhưng không bao giờ là tôn giáo.

 Xung đột như thế nào?  Thật sự là lý tưởng.  Tất cả những tôn giáo quan trọng đều nói về sự tha thứ trên căn bản của sự thực hành về từ ái, bi mẫn.  Nên những căn bản của chúng ta đáng lẻ phải cung ứng cho chúng ta từ bi, tha thứ - mà tự nó lại đổ dầu cho những cuộc đấu đá, giết chóc.  Thật sự, việc thiếu vắng thuốc men tạo thêm bệnh hoạn.  Vậy thì phải làm gì?  Làm như thế nào?  Thuốc men đáng lẻ phải chửa trị bệnh tật.  Tương tự thế, những truyền thống tôn giáo khác nhau đáng lẻ, quý vị thấy, để giảm thiểu những cảm xúc tiêu cực của con người và gia tăng những cảm xúc tích cực.  Như tự nó đôi khi lại tạo thêm rắc rối.  Thật rất rất đáng buồn.

Một cách đặc biệt, thời gian, vào thời cổ xưa, con người sinh sống trong sự cô lập - đấy là những vấn đề khác.  Ít hay nhiều một cách độc lập, tự cung tự túc.  Bây giờ, thế giới ngày nay không giống như vậy.  Trong lãnh vực kinh tế, là nơi chúng ta liên hệ hổ tương sâu đậm.  Tây cần đông, đông cần tây, bắc cần tây, nam cần bắc, như thế đấy.  Liên hệ hổ tương sâu đậm.

Và trên tất cả, vấn đề môi trường, dù một quốc gia hùng mạnh thế nào đi nữa cũng không thể giải quyết vấn đề này một mình.  Toàn bộ loài người  phải thực hiện những nổ lực bảo vệ môi trường.  Đây là sự quan tâm duy nhất của chúng ta.

Nên theo hoàn cảnh thực tế ngày nay, sự hợp tác toàn diện là cần thiết cao độ.  Nhằm để phát triển sự hợp tác toàn diện, chúng ta cần tình hữu nghị.  Tình hữu nghị hoàn toàn tùy thuộc vào sự tin tưởng.  Tin tưởng căn cứ trên sự cởi mở, nhiệt tình.   Trong lãnh vực này đem những cảm xúc tiêu cực và sử dụng những ngôn từ dễ thương, những khuôn mặt mĩm cười sẽ không đem đến lòng tin, sẽ không đem đến tình thân hữu chân thành.  Sự hữu nghị chân thành chỉ đến nếu chúng ta biểu lọ tình cảm con người chân thật, cảm giác chân tình trong việc quan tâm đến sự cát tường của người khác.  Đấy là căn bản để phát triển tình hữu nghị.  Tình hữu nghị là căn bản của sự hợp tác chân thành.  Ý nghĩa của trách nhiệm toàn cầu. Xem toàn thể bảy tỉ con người như một gia đình, một loài người, rồi thì tôi nghĩ nhiều vấn nạn chúng ta có thể giải quyết qua nhân đạo, qua cung cách nhân bản, qua nếp nghĩ của những con người.

Nên tôi thường nói với mọi người rằng, thế kỷ hai mươi là thế kỷ của những cuộc tắm máu, kể cả ngôi đền này cũng bị trúng bom, có phải thế không?  Những quả bom nào đấy của Hitler, trong thế chiến thứ hai, một quả bom nào đấy đã đánh trúng [ngôi đền này].  Churchill đã tuyên bố: chúng ta phải bảo vệ ngôi Vương Cung Thánh Đường này.  Nhưng bom cũng đã rơi.  Một bộ phận nào đó bị thiệt hại.  Như vậy đấy.

Thế nên sự kiện thế kỷ hai mươi, mặc dù thế kỷ ấy, thật là tuyệt diệu, tuyệt diệu.  Con người cũng đã phát triển nhiều phát minh và những ý tưởng  khác nhau, những loại kỷ thuật khác nhau trong lãnh vực khoa học - đã phát triển thật là cao độ.  Tôi nghĩ đến sự mở rộng quy mô chiến tranh cũng hổ trợ đến việc phát triển kỷ thuật và khoa học xa hơn.  Và thế nào đi nữa, thế kỷ hai mươi đã trở thành thế kỷ bị tắm máu, một thế kỷ của bạo động.  Nếu tất cả những khối lượng bạo động ấy đã mang đến một thế giới tốt đẹp hơn, một thế giới  hạnh phúc hơn, thì chúng ta có thể xem nó là xứng đáng, với cái khối lượng của những loại khổ đau và bạo động ấy.

Nhưng không phải là như thế, vào lúc bắt đầu của thế kỷ này, thế kỷ hai mươi mốt, một số vấn đề không lành mạnh ở Trung Đông cũng như ở Kosovo, vùng này, nó thật sự là triệu chứng của những sai lầm quá khứ.  Bây giờ đã đến lúc, chúng ta đang ở thế kỷ hai mươi mốt, bắt đầu của thế kỷ hai mươi mốt, bây giờ đã đến lúc chúng ta phải suy nghĩ trong một cung cách rộng rãi hơn.  Tôi nghĩ đã lỗi thời trong lối tư duy, quốc gia tôi, dân tộc tôi, tôn giáo tôi, loại tin tưởng thế ấy.  Nhưng chúng ta phải suy nghĩ về một thế giới, một loài người.

Do thế, cái suy nghĩ về toàn thể nhân loại kể cả thú vật, không cần phải thắc mắc, hãy đánh giá đúng, đấy là nhiệt tâm, bất chấp là một người có tín ngưỡng hay không tín ngưỡng  hay thuộc tôn giáo nào, và tất cả mọi tôn giáo quan trọng, mặc cho những khác biệt trong triết lý, đều đưa ra cùng những thông điệp về từ ái, bi mẫn.

Vậy thì xin hãy chia sẻ với bạn bè của quý vị, những người khác rằng, tất cả những tôn giáo quan trọng mặc dù khác biệt về triết lý, khác biệt nhận thức, đều có những thông điệp giống nhau về từ ái, tha thứ, bao dung, toại nguyện, tự giác.  Và rồi thì những quan điểm khác biệt triết lý này, mục tiêu thật sự của những triết lý khác biệt này là để tăng cường những giá trị căn bản này của con người.  Vậy thì tất cả cùng có mục tiêu giống nhau.  Một số nói Thượng Đế là tuyệt đối.  Một số nói nhân quả là định hướng duy nhất.  Quan điểm khác biệt.  Nhưng cả hai, cố gắng để thuyết phục mọi người, giá trị của nhiệt tâm, sự thực tập về lòng từ bi, tha thứ, như thế đấy.

Nên khi tôi đang nhận phần thưởng này, tôi muốn chia sẻ  rằng - đừng đặt hy vọng vào một cá nhân duy nhất.  Chính quý vị phải phát triển sự tự tin và hãy nhận ra khả năng ấy, hãy chia sẻ với nhiều  người khác.  Một nghìn người thực hiện nổ lực có thể nhân ra thành một trăm nghìn người.  Cách ấy có thể thay đổi tâm tư con người, [vì] từ một người cầu nguyện điều gì đó và hy vọng là không thực tế.  Chúng ta phải thay đổi khắp mọi nơi. 

Và những nhà truyền thông có tầm quan trọng trong việc giáo dục mọi người rằng, tiền bạc, không phải là cội nguồn hạnh phúc.  Cội nguồn hạnh phúc thật sự là trong chính chúng ta căn cứ trên niềm tin tôn giáo.  Ngay cả không có niềm tin tôn giáo, từ lúc mới sinh ra chúng ta đã học hỏi giá trị của tình cảm con người từ bà mẹ của chúng ta, ngay cả những con thú cũng thế.  Thế nên chúng ta được trang bị để thực hành từ bi từ tuổi thơ, từ lúc sinh ra.  Do vậy, giới truyền thông đóng một vai trò quan trọng như thế đấy.  Tôi nghĩ trong mỗi lãnh vực chuyên môn, nhiệt tâm là cội nguồn căn bản - như một hành vi lợi lạc, nhiệt tâm với điều ấy, tôi nghĩ ngay cả chiến tranh cũng ít tàn phá hơn. 

Ở đây, những cảm nhận tệ hại, thù hận, ngay cả tôn giáo cũng trở thành tàn phá.  Tôi thường nói với mọi người rằng, chính trị thường bị người ta nói là "chính trị dơ bẩn"; nhưng tôi thường nói, ô, chính trị tự nó không bẩn thiểu, nhưng những con người liên hệ với chính trị trở nên hơi không trong sạch, nên chính trị cũng biến thành chính trị dơ bẩn. (cười) Tương tự thế, những giáo huấn tôn giáo, như chính tôi, có lẻ bao gồm cả ngài (cười - chỉ vào vị giám mục), đáng lẻ chúng ta, như là người thuyết giảng tôn giáo; nhưng nếu chúng ta thuyết giảng với mục đích tiêu cực thế thì tôn giáo cũng thành tôn giáo bẩn thiểu.

Cho nên mọi lãnh vực một cách căn bản, quý vị thấy, tùy thuộc vào động cơ chân thành.  Bất chấp chúng ta là người có tín ngưỡng hay không tín ngưỡng tất cả chúng ta được trang bị điều ấy và rất quan trọng để làm cho rõ ràng rằng, cội nguồn căn bản của hạnh phúc không nên tìm kiếm bên ngoài, mà hãy chú ý hơn vào thế giới bên trong.

 Thế nên qua cách ấy, sự công nhận của quý vị, sự cống hiến nhỏ nhoi của tôi có thể tác động, có thể lan tỏa đến nhiều người rộng rãi hơn, nếu quý vị thực hiện một sự cố gắng nào đó, một nổ lực nào đó.  Và bạn (chỉ vào người nữ ca sĩ da đen), với giọng hát rất mạnh mẽ, nên qua giọng của bạn, bạn có thể gởi thông điệp đến mọi người, cội nguồn căn bản của hạnh phúc, an lạc ở bên trong chính chúng ta.

Nên đấy là tất cả, và nếu số tiền thưởng này tôi giữ trong túi của riêng tôi - thế thì qua một đêm tôi trở nên hơi giàu có hơn.  Nhưng tôi là thầy tu, không có gia đình, không gì cả.  Và ở trình độ thực tiển tôi là khách của chính phủ Ấn Độ.  Thật sự tôi là khách lâu nhất của Ấn Độ, đôi khi người khách ấy tạo nên một số rắc rối nho nhỏ nào đấy ở đây ở kia, nhưng tổng quát mà nói tôi xem tôi như một sứ giả của tư tưởng Ấn Độ cổ xưa, bất cứ  nơi nào tôi đến, tôi nói về bất bạo động.  Đấy là tư tưởng Ấn Độ.  Bất cứ nơi nào tôi đến, tôi nói về hòa hiệp tôn giáo.  Đấy cũng là thông điệp của Ấn Độ.  Do vậy, tôi nghĩ Ấn Độ thật sự là một thí dụ sống động của tất cả những tôn giáo quan trọng sống chung với nhau.

Vậy thì thế nào đi nữa, quý vị thấy, với số tiền ấy, tôi muốn hiến tặng - mặc dù một số giấy tờ đã ở đấy - tôi muốn hiến tặng đến quỷ Cứu Trợ Nhi Đồng.  Một lý do mà tôi, trước nhất, vào những năm 60, khi người tị nạn Tây Tạng đối diện với những khó khăn vô vàn, căn bản là do điều kiện khí hậu khác biệt, vào lúc ấy Quỷ Cứu Trợ Nhi Đồng đã đến để giúp đở chúng tôi cho trẻ em Tây Tạng.  Và mới đây, khoảng lúc tin tức giải thưởng này được tuyên bố, khoàng thời điểm ấy, tôi cũng đã nghe trên đài BBC, Quỷ Cứu Trợ Nhi Đồng khắp thế giới, nên tôi nghĩ rằng, hy vọng thật sự của chúng ta trên thế hệ trẻ, nếu không quá thẳng thừng - cách nào đó, tôi nghĩ thế hệ già, thế nào đó, não bộ của chúng ta bị lẫn lộn, vì thế đôi khi khó khăn để thay đổi hay nhìn trong một cung cách rộng rãi hơn.  Dĩ nhiên, không hề gì, tôi cũng ở trong thế  hệ ấy.  Nên hy vọng thật sự của chúng ta trong thế hệ trẻ.  Nếu chúng ta thật sự giáo dục chúng , thì chúng sẽ thật sự thay đổi thế giới chúng ta.  Thế kỷ hai mươi mốt này phải thật sự hòa bình hơn, hòa bình tùy thuộc trên từ bi, do vậy là một thế giới từ bi hơn; điều ấy phải là mục tiêu của chúng ta.  Và điều ấy sẽ không hiện thực qua việc cầu nguyện, qua thiền định, mà qua giáo dục.

Do vậy, như Quỷ Cứu Trợ Nhi Đồng, trước nhất là sự giúp đở  sức khỏe vật chất rồi sau đó quan trọng hơn là giáo dục. Giáo dục cho chúng trong một cung cách thánh thiện hơn.  Nên số tiền một triệu rười đô la của tôi, tôi sẽ hiến tặng cho Quỷ Cứu Trợ Nhi Đồng.  Rồi một phần nữa - trong nhiều thập niên, những người bạn thân cận hay những người hổ trợ, chủ yếu là những nhà khoa học, những nhà khoa học não bộ,  hay cũng như khoa học về sức khỏe và nhiều nhà khoa học bây giờ thật sự thấy nhiệt tình thật sự mang đến sự hòa bình nội tại.  Điều này không phải chỉ là trên chữ nghĩa, họ đã thực hiện một số thí nghiệm -  họ được thuyết phục qua một số thí nghiệm, qua một số rèn luyện về tâm thức, qua sự tỉnh thức về những giá trị khác nhau, và thể trạng tinh thần cá nhân thay đổi, hạ thấp huyết áp, cũng như giảm thiểu căng thẳng.  Chúng tôi không đang nói về kiếp sau, chúng tôi không nói về thiên đàng.  Chúng tôi chỉ đơn giản nói về việc mang đến một thân thể khỏe mạnh như thế nào qua một tâm thức khỏe mạnh, nên những nghiên cứu khoa học, hữu ích vô vùng.  Nên tôi muốn tặng một phần cho tổ chức ấy, tổ chức ấy là Tâm Thức Trong Đời Sống mà tôi đã liên hệ ngay từ lúc đầu, nên tôi muốn tặng một phần.  Và phần còn lại, bảy  mươi lăm nghìn đô la, cộng đồng của chúng tôi ở Ấn Độ, cộng đồng Tây Tạng, theo truyền thống Na Lan Đà, tu học viện, vì trong vài năm qua, chúng tôi đã bắt đầu cho giảng dạy những giáo trình về khoa học cho những tu sĩ chọn lọc trong học viện.  Rất thành công.  Chúng tôi đã có, quý vị thấy, chương trình cụ thể để giới thiệu về khoa học hiện đại trong những tu học viện.  Nên tôi sẽ tặng một phần trong chương trình này.  Và thế là túi riêng của tôi vẫn trống rỗng (cười), nên cái túi của tôi có thể phiền hà tôi (cười - mọi người vổ tay), nhưng okay thôi.  Không có vấn đề gì. (cười - mọi người vổ tay).

Và cuối cùng, tôi thật sự cảm thấy danh dự vô cùng khi được tiếp nhận phần thưởng này và như tôi đã đề cập trước đây, với một ngôi đền nổi tiếng, to lớn và nhiều con người đầy tình cảm, tôi cảm kích vô cùng.

Xin cảm ơn rất nhiều.

Nguyên tác: 2012 Templeton Prize Award Ceremony Honoring His Holiness the Dalai Lama.

Ẩn Tâm Lộ ngày 17-5-2012

(Nguồn: thuvienhoasen.com)