Lòng Tham Là Biểu Hiện Của Sự Nghèo Khổ

Theo các anh bao nhiêu đối với các anh mới được gọi là giàu, là đủ? Các anh hãy lên đây viết cho tôi một con số...

Có lẽ lòng tham đã huân tập trong con người chúng ta từ lâu lắm rồi, nó len lỏi trong từng hành động, từng lời nói, từng suy nghĩ mà chúng ta vô tình hay cố ý không nhận diện ra. Và đa số chúng ta đã thản nhiên thừa nhận lòng tham như một phần tất yếu trong cuộc sống, và mọi người cũng hay nói: Sống mà không có tham vọng, ước mơ hay ham muốn gì thì vô chùa tu cho rồi (hay chết đi cho rồi).
Vậy Tu là gì ? Ở nhà Tu được không? Sống mà không có tham vọng, ước muốn thì sao?
Chúng ta thử hỏi xem một người có nhiều của cải vật chất có thể sống suốt đời mà không cần phải lo cơm áo gạo tiền nhưng sao họ vẫn phải tất bật hết dự án làm ăn này cho đến dự án khác? Có phải lòng tham con người không đáy chăng? Không nói đâu xa xôi, trong sinh hoạt thường ngày chúng ta tưởng như rất bình thường, không có gì phải tính toán suy nghĩ nhiều, nhưng thực tế thì lòng tham luôn len lỏi trong bất cứ hành động suy nghĩ của chúng ta mà chúng ta không hề hay biết. Ví thử khi ta đi mua sắm đồ, liệu ta có muốn mua đồ tốt mà giá rẻ không? Đi xe bus ta có cố gắng chọn ngồi vị trí tốt không? Nói chuyện với bạn bè ta có muốn người ta khen mình không? Tới chùa nghe thuyết pháp ta có giành ngồi trước để thấy mặt Thầy, nghe cho rõ không…



Chúng ta thấy đấy trong bất cứ trường hợp nào chúng ta cũng muốn những thứ tốt nhất. Thoạt đầu mình thấy đâu có gì sai trái, nếu không nói đó là lẽ đương nhiên. Nhưng nếu chúng ta có học đạo, có tu tập, quán chiếu thì sẽ thấy được ngay: Ttrong tất cả các hành động của chúng ta đều nhằm hướng tới những điều tốt đẹp hơn, hạnh phúc hơn? Nhưng sự thật hạnh phúc nằm ở ngay đây, ngay lúc này, ngay ở giây phút hiện tại mà chúng ta không nhận chân ra thôi.
Tùy duyên mà hành sự sao cho hợp lý. Mua hàng mà thấy người bán hàng được cởi mở, lịch thiệp, vui vẻ và chân thành, mình cũng thấy hạnh phúc đâu phải mua được hàng tốt, giá rẻ mà hạnh phúc đâu. Lên xe bus, thấy người già, phụ nữ mang thai hay trẻ nhỏ, ta đứng dậy, nhường chỗ cho họ không mảy may cân nhắc thiệt-hơn, lòng ta cũng cảm thấy nhẹ nhõm; Nói chuyện cốt để bạn hiểu vấn đề là cũng hạnh phúc rồi, đâu phải đợi bạn khen hay mới hạnh phúc…
Vì vậy mình muốn nói rằng: Chúng ta sống không có lòng tham thì chúng ta sống hoàn toàn có hạnh phúc. Chúng ta thử hỏi tại sao chúng ta sống mà có nhiều ước muốn như vậy? Phải chăng chúng ta nghèo khó, thiếu thốn lắm sao? Ở quê tôi, hồi xưa, trong xóm nguyên một lũ con nít chơi với nhau rất thân, đa số là con nhà nghèo. Trong đó có một thằng nhà nó rất khá giả. Thế rồi nhà nó chuyển lên thị xã ở. Và buôn bán xe máy... Hồi xưa chơi chung, thằng nào cũng ước được như thằng bạn giàu có đó, vì nhà nó chẳng thiếu thứ gì, lúc nào cũng có tiền xài.
Sau một thời gian, mỗi đứa mỗi nơi, có thằng đi học, có thằng đi làm xa. Còn thằng bạn con nhà khá giả nọ sau khi học hết lớp 12 nó nghỉ ở nhà và được xin vô một công ty mà gia đình nó hùn vốn với nhà nước. Nó làm thủ quỹ. Mới đây mình mới nghe tin nó ăn trộm tiền của công ty, bị đi tù mấy năm. Chợt giật mình suy nghĩ: Giàu như nó mà còn cảm thấy thiếu hay sao?
Vậy thế nào là giàu, là đủ đối với mỗi chúng ta? Mình có một ông bạn vừa đi dự một buổi Hội thảo về Quản lý tài chính. Sau khi về rất phấn khích và hăm hở kể lại. Đặc biệt là cuối buổi, vị thuyết gia mới hỏi các thành viên tham dự một câu: "Theo các anh bao nhiêu đối với các anh mới được gọi là giàu, là đủ? Các anh hãy lên đây viết cho tôi một con số". Trong khán phòng không có ai viết được con số mình mong muốn. Các bạn thử viết một con số mình cho là giàu thử xem? Khi lòng tham trỗi dậy thì những con số đều trở nên vô hạn định. Vì thế mà con người ta mãi tất bật chạy hết chỗ này đến chỗ khác để kiếm tìm một những cái vô hạn định đó mà không nhận thấy rằng hạnh phúc đang ở ngay đây.
Trò chuyện một hồi, anh bạn tôi cũng hỏi tôi một câu: Theo ông thế nào là giàu? Ông cho tôi một con số đi! Mình nói: Mình học Phật và quan điểm của mình là: Khi mình còn có khả năng cho đi, lúc đó mình đã giàu rồi! Mình có 10.000đ nhưng mình cảm thấy dư và cho người ta bớt 5.000đ là mình giàu rồi, đâu cần phải nhiều tiền mới ngọi là giàu. Nhiều người họ có rất nhiều tiền nhưng lúc nào họ cũng thấy thiếu và không thể cho đi được mà phải khổ công tìm kiếm thêm, thật tội nghiệp.
Lòng tham nó sai khiến chúng ta phải lao tâm, lao lực, tranh đua để đạt được tiền tài, danh vọng… và chúng ta như tên nô lệ nghèo kiết xác, dưới sự thống trị của lòng tham, mà không biết rằng chúng ta chẳng mang theo được gì khi nhắm mắt, xuôi tay...
Và giữa cuộc đời đầy mộng ảo, sự sanh diệt xảy ra liên tục như vậy, mọi sự tham đắm, dục lạc thì có gì là của riêng mình đây?
07.2012 Kava Nguyễn